MINISTRANT - (od łacińskiego ministro, -are; -avi; -atum - służyć, posługiwać, pomagać) – w Kościele katolickim: osoba posługująca przy celebracji Mszy oraz przy sprawowaniu pozostałych sakramentów i sakramentaliów (np. błogosławieństwa, pogrzeby, oraz nabożeństw. Ministranci są wiernymi świeckimi. Po okresie próbnym są uroczyście przyjmowani do grona Służby Liturgicznej poprzez błogosławieństwo do tej funkcji.

Od kiedy istnieją ministranci?

Odpowiedź na to pytanie jest właściwie bardzo prosta: od kiedy w ogóle istnieje nabożeństwo. W narodzie izraelskim było jedno pokolenie wybrane do służby w świątyni -pokolenie Lewiego. W powstającym Kościele apostołowie potrzebowali kogoś do posługiwania wiernych. Wybrali więc siedmiu pomocników i nazwali ich diakonami, to znaczy sługami. Gdy wspólnoty chrześcijańskie stawały się coraz większe, wszystko co było do wykonania, dzielono w formie różnych zadań pomiędzy członków danej wspólnoty.
Stroje ministrantów są różnorodne, lecz powinny być zatwierdzone przez biskupa. Wzorem, przewidzianym przez księgi liturgiczne jest alba, lub komża.

Stopnie formacji ministranckiej (funkcje)

• kandydat - nie nosi jeszcze komży, ale uczy się w tym czasie posługiwania do mszy, odpowiedzi mszalnych itp., ten okres próby trwa zazwyczaj rok
• choralista - daje wiernym sygnały do przyjęcia odpowiednich postaw ciała za pomocą kołatek, dzwonków i gongów
• ministrant światła - opiekuje się świecami, posługuje do nich
• ministrant księgi (inaczej librysta lub manduktor; z łac. libra - księga) - dba o księgi liturgiczne, przygotowuje je przed celebracją liturgiczną; może posługiwać celebransowi przy mszale;
• ministrant ołtarza - posługuje przy naczyniach liturgicznych ; podaje chleb, wino i wodę do sprawowania Eucharystii, usługuje kapłanowi, a przy udzielaniu wiernym Komunii świętej, przytrzymuje patenę pod Ciałem Pańskim, by jego okruszyny nie spadły na ziemię;
• ministrant krzyża (inaczej krucyferariusz z łac. crux, cis - krzyż) - nosi krzyż podczas procesji i drogi krzyżowej :
• lektor - ministrant Słowa Bożego - proklamuje Słowo Boże (czytania z wyjątkiem Ewangelii) oraz odczytuje wezwania Modlitwy Powszechnej;
• psałterzysta - wykonuje psalmy, zazwyczaj jest ministrantem Słowa Bożego posiadającym uzdolnienia muzyczne;
• kantor - intonuje pieśni, dba o oprawę muzyczną liturgii i zaangażowanie wiernych w śpiew, ta funkcja rzadko już występuje w Polsce i jest często mylona z psałterzystą. Kantor zazwyczaj jest ministrantem Słowa Bożego posiadającym uzdolnienia muzyczne;
• ceremoniarz - mistrz ceremonii - jego zadaniem jest koordynowanie działań pozostałych ministrantów; jest odpowiedzialny za prawidłowy przebieg liturgii, przeprowadza próby z ministrantami, musi być zaznajomiony z przepisami liturgicznymi;
• animator liturgiczny - jest osobą dorosłą, po specjalnym kursie; opiekuje się grupą ministrantów.

Oczywiście, ministrant może wykonywać zadania przewidziane dla stopni niższych, oraz, gdy nabył już stosowne umiejętności, te przewidziane dla stopni wyższych.

Można wyróżnić także inne funkcje:

• turyferariusz - odpowiedzialny jest za kadzielnicę (trybularz): jej przygotowanie i utrzymanie w czystości;
• nawikulariusz - służy razem z turyferariuszem - niesie kadzidła w naczyniu, zwanym "łódką";
• ministrant wody - nosi kociołek z woda święconą: podczas aspersji (pokropienia wiernych woda święconą) oraz błogosławieństw i poświęceń
• ministrant mitry - podczas mszy sprawowanej przez infułata lub biskupa - trzyma mitrę lub infułę w momentach liturgii, gdy ten jej nie używa;
• ministrant pastorału - podczas mszy pod przewodnictwem biskupa trzyma pastorał w momentach liturgii, gdy ten go nie używa.]